Wij weten dat wij (ooit) gaan sterven en toch proberen wij van alles om dit moment uit te stellen. De medische wetenschappen komen deze bange wens op vele manieren tegemoet: pillen, kuur(tjes), vaccinaties, operaties, transplantaties, chemo en bestraling. Maar soms is de prijs heel erg hoog die wij voor deze manier van »levensverlenging« moeten betalen. Wij leven wel, maar wij zijn chronisch ziek. Zolang wij de oplossing op materieel niveau zoeken, zitten wij in dit patroon vast. En toch: de dood is niet alles, want er is een leven vóór en een leven ná de dood. Ook al geloven wij er nog nauwelijks in. Want wij hebben de gehele, alomvattende werkelijkheid met haar verschillende lagen of dimensies volledig gereduceerd tot het materiële vlak. Jammer, want dan ontstaat midden in alle welvaart een geestelijke armoede. En het ergste is dat wij op deze manier een enorme angst binnen halen: de angst voor de dood. Natuurlijk, elk »beestje« probeert de dood te ontsnappen, het wil in leven blijven. Zoals ook een vliegje probeert aan de vliegenmepper te ontkomen. Deze sterke levensdrift is dus normaal, de boeddhisten noemen hem »levensdorst«. Zo gezien is het logisch dat wij niet graag willen sterven, want onze ziel is helemaal met het lichaam verbonden. Immers, als wij ons alleen maar op de materiële kant van het leven richten, zijn wij geneigd te denken dat wij slechts dit lichaam zijn. En dan hebben wij serieus een probleem. Pas als wij de andere dimensies van de werkelijkheid, en dus ook de geestelijk-spirituele kant erbij betrekken, verliest de dood zijn schrikbarend grimas.
TERUG OP DE AGENDA
In onze cultuur hebben wij de dood uit het gezichtsveld verdrongen. Onze ego-waan laat ons in de maakbaarheid en beheersbaarheid van het leven geloven(!). Opeens dan zo'n virus – en plotseling staat de dood weer op de agenda, terug van weggeweest. Hij heeft het verstop-spel niet langer geaccepteerd. Sowieso was hij nooit echt weg, alleen dachten wij dat wij hem de baas waren geworden. Dan is het natuurlijk schokkend als wij uit deze illusie wakker worden geschud. Nu is de dood opeens in verhoogde sterftecijfers present en meer nog in onze angstige fantasieën. Het virus en de corona-crisis spiegelen ons eigenlijk onze verdrongen kanten, de aspecten dus die nog een beetje aandacht verdienen. Zolang wij de dood niet tegemoet gaan en hem niet vragen wat hij ons wil leren, zolang zal hij een spook blijven die in elke hoek kan loeren en ons een schrik kan aanjagen. Als wij de vergankelijkheid van ons lichaam ignoreren en permanent de andere kant opkijken hebben wij deze spook in de nek zitten. Op deze manier ervaren wij ongewild een enorme onmacht – en misschien gaan wij dan eindelijk leren dat leed, ziekte en sterven een natuurlijk onderdeel zijn van het leven. Ja, het lichaam is uit »stof« en zal tot stof terugkeren, maar de dood is niet het einde. Achter de dood van het lichaam staat het leven van geest en ziel op ons te wachten. Als wij de dood in ons denken niet langer buiten sluiten, leren wij hem ook een beetje waarderen. Want de dood is een wijze raadgever – voor de nog levenden.
CRISIS ALS EYE-OPENER
Zo'n zwaar onderwerp hoort eerder in de Goede Week thuis dan ná Pinksteren. Wij zijn dus aan de late kant. Desondanks, binnenkort gaan wij over tot de orde van alledag. En gaan wij het »nieuwe normaal« uitproberen. Hebben wij dit thema dan achter ons? Waarschijnlijk niet. Maar gelukkig is het leven slim en heeft het een lange adem. Je zou je kunnen afvragen waar het leven zoveel geduld vandaan haalt om ons telkens weer de kans te geven om te leren. Dit zou je liefde kunnen noemen, pure Liefde. Het lijkt een verkeerde wereld: Wij denken dat het virus en de corona-crisis ons kwaad willen doen, terwijl zij de beste bedoelingen met ons hebben. Elke crisis kan een eye-opener zijn, als (indien!) wij het zo willen zien. Het probleem is dat het ons waarschijnlijk niet lukt om in deze crisis een kans te zien. Eerder lijkt zij een ergernis dat wij uit de weg willen ruimen. Wat zij van ons wil en wat wij zelf willen, dat ligt dus niet op een lijn. Nog niet. Maar gelukkig komen er nieuwe crises en dus nieuwe kansen om wijs te worden.
Vaalser Weekblad, 05 Juni 2020