Van meet af aan leeft de mensheid met virussen, want deze zijn ouder dan wij. Daarom zal het ons beslist niet lukken om de virussen »af te schaffen«. Maar nu staren wij met bange ogen alleen maar op dit ene virus. “Veiligheid krijgen wij pas als er een vaccin is”, volgens minister De Jonge. Een grote vergissing! Van het corona-virus zijn er heel veel verschillende variaties bekend. Hoe moet je hiervoor een vaccin ontwikkelen? Vooral omdat virussen snel veranderen en zich aanpassen; ze ondergaan permanente »mutaties«. En dan zo vlot dat elk uitzicht op een vaccin eigenlijk een illusie is. Of heeft misschien de griep-spuit de griep afgeschaft? Maar een vaccin tegen corona is erger dan een normaal griep-»spuitje«. Want de wetenschappers proberen een vaccin te ontwikkelen dat in de menselijke genen geïmplanteerd wordt en dus een genetische manipulatie is. Vandaar dat veel mensen bezorgd zijn! Maar je kunt ook mét en zelfs door het vaccin ziek worden. En dan misschien erger nog dan zonder vaccin. De bedrijven die dit soort vaccin willen ontwikkelen, proberen nu al om zich voor de schadeclaim te vrijwaren die eventueel het gevolg kan zijn. Dit geeft te denken! Maar sowieso vindt de dood altijd een gaatje: in onze afweer, in onze rotsvaste ego-muur of even op straat niet goed opletten – en het is gebeurd. Wij zijn nou eenmaal kwetsbare wezens. Maar het lijkt erop dat wij proberen met het virus ook de dood uit te bannen, toch? Een paradox! Want het enige dat ons zeer zeker te wachten staat, is de dood.
ONZE BEHOEFTE AAN VEILIGHEID
Veiligheid en vrijheid staan altijd op gespannen voet. Als wij de vrijheid achterwege laten en onze behoefte naar veiligheid volgen, komen wij uiteindelijke in een toestand van latente angst terecht. Helaas valt er over angst niet te praten of te discussiëren. Wie bang is heeft genoeg redenen om aan deze angst vast te houden. Op deze manier bevestigt de angst zichzelf permanent. Samen met de angst duiken ook onzekerheid, twijfels en wanhoop op. Als wij hier naar de oorzaak willen zoeken, komen wij bij ons ego uit. Ons ego hecht aan het leven en wil veiligheid. Daarom heeft het een enorm controle-behoefte ontwikkeld – en is vervolgens bang om deze controle kwijt te raken. Vandaar zijn streven om alles in de »greep« te houden. Daarbij zien wij over het hoofd dat het net andersom is: dat de wens naar controle het gevoel van onveiligheid versterkt! Controle is een (moderne) illusie, maar ons ego gelooft er »heilig« in. Vrijheid zou betekenen risico’s te nemen. Daar kun je doodsbang van worden. En toch ga je stappen naar voren zetten en opeens gaat de angst verdwijnen – maar nooit helemaal.
HET VERLANGEN NAAR LEVEN
Als wij dit rare spel vanuit een ander perspectief bekijken, valt op dat wij door de corona-crisis essentiële aspecten van ons mens-zijn hebben ingeleverd. Psyche, geest en ziel zijn uit de publieke waarneming en discussie verdwenen. Maar de focus op »lang leve het lichaam« speelt al veel langer, alleen heeft de corona-crisis dit nu op scherp gesteld. Over het lichaam en de dreigende dood wordt wél nagedacht, maar over de andere lagen van ons mens-zijn niet meer. Daarom denkt ook niemand over de gevolgen na die de maatregelen voor de gezondheid van de mens als »geheel« hebben. Alleen al met de gevolgen voor de psyche zou je boekdelen kunnen vullen. Op het idee dat de corona-maatregelen »gezond« zouden zijn, kom je alleen als je het mens-zijn tot »lichaam« reduceert. Maar eigenlijk mag het middel niet erger zijn dan de kwaal, toch? Sinds de mens – in Bijbelse mythen-taal gesproken – uit het »paradijs« gevallen is, maakt de dood deel uit van het leven. En met de dood kwam de angst. Mythen zijn niet historisch bedoeld. In beeldentaal vertellen zij over een realiteit die wij met normale ogen niet kunnen zien, maar die wel bestaat. Over een werkelijkheid die voor onze kleine ratio niet te vatten en door de wetenschap niet te meten is – en die toch op haar eigen manier »waar« is. Mythen herinneren onze ziel aan iets dat zij vergeten is. Het was ons »nee« tegen God dat ons uit het paradijs heeft verdreven. Een »ja« zal aan deze afzondering een ommekeer kunnen brengen. Als wij voor het Leven – met hoofdletter! – kiezen, is de dood minder bedreigend. Hij kan ons lichaam »oogsten«, maar niet onze ziel. Ons eigenlijke wezen komt pas in gevaar als wij voor de angst kiezen en onze ziel klein en bang houden. Angst en onzekerheid horen bij elke crisis, maar zij vragen om verdere ontwikkeling. Tot dat het Leven glimlacht: “Wees niet bang, de Heer is met u!”
Vaalser Weekblad, 28 Aug. 2020