In tijden van crisis doen mensen heel bijzondere ervaringen op, de belangrijkste hierbij is de onmacht. Met onmacht, angst en paniek reageren wij op iets dat wij niet kunnen beheersen en dat wij niet in de greep hebben. Als er een kracht of macht boven onze controle uit gaat spreken wij van overmacht. En hier houden wij niet van, ook niet in normale tijden. Absoluut niet!
Het normale mechanisme in tijden van crisis (ziekte, overlijden van de partner of van een kind, echtscheiding, werkeloosheid of het failliet van een bedrijf) bestaat erin om zo vlug mogelijk weer de draad op te pakken en tot een normaal leven terug te keren. Hierin steunen mensen elkaar, geven elkaar bemoediging en goed advies. Het meest gangbare advies betreft de afleiding: doe je iets goeds, ga naar buiten, je hebt afleiding nodig, ga onder de mensen …. Alles goed bedoeld, maar dit soort adviezen hebben vooral het doel om niet bij de situatie stil te staan. Ze proberen de betrokken ervan te wederhouden hevige emoties te moeten ondergaan, eenzaamheid te ervaren of over de praktische problemen te piekeren. Het zijn vooral adviezen om de onmacht, de pijn en het lijden uit de weg te gaan. Mensen die écht in crisis verkeren hebben vaak genoeg een hekel aan dit soort adviezen, want deze adviezen nemen het leed toch niet weg. En in de actuele corona-crisis helpen zulke adviezen sowieso niet want wij zitten allemaal in dezelfde boot.
Er zijn twee wegen om met een crisis om te gaan. De meest gebruikelijke weg bestaat erin de crisis te ontvluchten. Dus zo snel mogelijk weer baas over de situatie te worden en weer alles in de greep te krijgen. Hiertoe dienen ook de boven genoemde adviezen. Deze gebruikelijke »strategie« werkt – als de crisis niet te sterk is! Ze werkt zelf twee of drie keer. Maar er komt een tijd dat het Leven ons de strategie van ontvluchten niet meer toestaat. En dan?
De tweede, niet erg geliefde weg bestaat erin de crisis te ondergaan en te doorstaan. Omdat wij op dit moment de kracht niet hebben om de crisis een halt toe te roepen. Of omdat het Leven wil dat wij nu eindelijk iets leren dat wij al te lang hebben vermeden of over het hoofd hebben gezien. Het lijkt dat de corona-crisis deze tweede weg van ons vraagt. Dit zou betekenen dat wij iets moeten leren dat nu aan de beurt is. Het Leven is wijzer dan wij, het wil dat wij naar de leerschool gaan. Maar zijn wij hiertoe bereid? Nee, wij willen niet leren, wij willen het oude leven terug – en net daarom doet een crisis pijn. Het is onze weerstand die een crisis zo verstorend en beangstigend maakt. Het is het verlies van controle dat ons in de paniek laat schieten. Maar als het Leven toch wijzer is dan wij waarom voelen wij dan weerstand tegen zijn leerschool? Omdat wij zo graag onze rust hebben en omdat wij erg verliefd zijn op ons eigen ik. Wij zijn de God achter het Leven vergeten en dachten serieus dat ons ego de baas is. Alles draaide om het eigen ik: ik wil plezier hebben, ik heb recht op welvaart, ik wil zelf bepalen, ik ga het regelen enz. Vanuit deze nadruk op het ego werd onze manier van leven steeds meer op het materiële gericht (kopen, genieten) en gingen wij ons steeds meer naar buiten richten (reizen, uitgaan). Dat dit zo niet verder gaat laat deze crisis ons nu duidelijk zien. De »corona-schok« heeft met een heftige klap aan de extroverte, op afleiding en genot gerichte lifestyle een einde gebracht. Wij moeten terug naar minder, naar eenvoudiger, terug naar solidariteit en verbondenheid. Het virus heeft dus tot stand gebracht wat alle boeken over religie en spiritualiteit niet gelukt is: Het heeft op schrikbarende maar heel efficiënte manier laten zien dat ieder van ons met alle andere mensen onderling verbonden is. Met behulp van deze crisis hebben wij dus door het Leven bijlessen gekregen. Nu moeten wij alleen nog leren deze les voor de menselijke evolutie te gebruiken. Elke crisis – individueel, maatschappelijk of globaal – heeft het potentieel voor ontwikkelingsprocessen, voor persoonlijke als ook spirituele groei. Als wij de crisis niet ontvluchten (wat ons deze keer sowieso niet lukt!) maar haar ondergaan en doorstaan, dan gaat ieder persoonlijk maar ook de mensheid als geheel door een proces van rijping. Als wij hierbij met z´n allen meewerken gaat het minder pijn doen. Een crisis is zó veel meer dan gewoon maar een gemeenheid van het Leven. Elke crisis wil dat wij leren en ons verder ontwikkelen. In dit ontwikkelingsproces kunnen mensen ook de waarde van een persoonlijke spiritualiteit ontdekken. Maar vaak genoeg worden geloof en de spiritualiteit over het hoofd gezien. God is immers de boosdoener? Nee, God is de Liefde die achter de leerschool van het Leven op ons wacht.
Vaalser Weekblad, 27 März 2020